Alışveriş ve Pazarlık

Video 10 ve video 11’de geçmiş zaman  yapılarına, alışveriş diyaloglarına, kalıp ifade ve davranışlara yer verdik.

“Gezi Nasıldı?” adlı bölümde oyuncuların geçmiş bir etkinlik hakkında konuştuklarını görüyorsunuz. Soru – cevap biçimindeki bu diyalogda geçmiş zaman yapılarının kullanıldığı cümlelere dikkat çekmeye çalıştık.

Türkçede  geçmiş zaman eki olan –(DI)’ nın hem fiil  (gezdik, dolaştık, eğlendik, vb.) hem de ad soylu sözcüklerle (iyiydi, güzeldi, yorucuydu, muhteşemdi, vb.)  benzer biçimlerde kullanıldığını fark etmişsinizdir.

“Neler Aldın?” bölümünde ise Türkiye’de geleneksel ve modern mağazalarda alışveriş ve pazarlık yapılırken kullanılan dili öne çıkarmaya çalıştık.

“Biz sadece bakıyoruz.”

Videonun başında oyuncular kıyafet alışverişi yapmak için bir mağazaya gidiyorlar. Mağazaya girdiklerinde tezgahtarın “Nasıl yardımcı olabilirim?” sorusuna “Biz sadece bakıyoruz.” diyerek yanıt veriyorlar. Bu kullanım daha çok ne alınacağı tam olarak bilinmediğinde ya da gerçekten sadece ürünlere bakmak için mağazaya girildiğinde tezgahtardan yardım istenmediğini belirtmek için kullanılır. Bazı insanlar mağazada alışveriş yaparken tezgahtardan sürekli yardım isterken, bazıları da arkalarında birinin dolaşmasından hoşlanmazlar. Siz de mağazada yardım istemediğinizde bu kalıbı rahatlıkla kullanabilirsiniz.  Bunun dışında;

“Kaç beden giyiyorsunuz?”

“Başka rengi var mı?”

“Deneyebilir miyim?”

“Bu üründe indirim var mı?

“ Çok yakıştı.”

gibi cümleler de alışveriş sırasında sıklıkla kullanılan kalıplardır.

Geleneksel Çarşılarda Alışveriş

Türkiye’de birçok şehrin kendine özgü geleneksel bir çarşısı vardır. Bunlar eski şehir merkezlerinde yer alan ve geçmişten günümüze kendine özgü dokusunu koruyan tarihi çarşılardır. Bunlar arasında en çok bilineni İstanbul’daki “Kapalı Çarşı” ve “Mısır Çarşısı” olsa da aslında Türkiye’nin birçok yerinde bu tarz çarşılara rastlamak mümkündür. Kemeraltı Çarşısı (izmir), “Aynalı Çarşı” (Çanakkale), Zincirli Bedesten (Gaziantep), Uzun Çarşı (Hatay), Tarihi Bedesten Çarşısı (Konya) bunlardan bazılarıdır.

Oldukça büyük ve otantik olan bu çarşılar aynı zamanda şehirlerin en ilgi çeken turistik mekanlarından biridir.

Bu çarşılarda akla gelebilecek birçok ürünün satıldığı yerel dükkanlar yer almaktadır. Bu dükkanlarda modern mağazalarda bulunamayacak birçok ürünü daha uygun fiyata bulabilirsiniz. El yapımı ürünler bakımından da oldukça zengin olan bu çarşıların diğer bir özelliği de yerel ve geleneksel birçok lezzeti içinde barındırmalarıdır. Hem tarihi restoranların, hem de sokak yiyeceklerin bir arada bulunduğu bu çarşılarda pekçok farklı lezzeti tatmanız mümkündür.

Bu videoda mağaza alışverişinden çıkan oyuncuların kolye almak için İzmir’in  en eski ve geleneksel çarşısı olan Kemeraltı’na gittiklerini ve bu alışverişte kısa bir pazarlık yaptıklarını görüyorsunuz.

Hiç indirim yapmıyor musunuz?

Pazarlık yapmak Türkiye’de çok yaygın bir durumdur; ancak her yerde, her mağazada ve her durumda yapmak uygun değildir. Videoda kıyafet alışverişi sırasında pazarlık yapılmadığını, kolye alışverişi sırasında ise pazarlık yapıldığını görüyorsunuz. Birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de özellikle büyük zincir mağazalarda ya da belli bir markaya ait mağazalarda pazarlık yapmak pek  mümkün değildir. Bu tür mağazalarda indirim oranlarının dışında pazarlıkla indirim yapılmaz.

Pazarlık nerede ve nasıl yapılır?

Genellikle geleneksel çarşılarda ve yerel mağaza pazarlık yapmak mümkün olabilir. Bu tür alışverişilerde satıcı ürünün fiyatı söyledikten sonra videoda olduğu gibi pazarlığa “Hiç indirim yapmıyor musunuz?”  gibi sorularla başlanabilir.  Eğer satıcı fiyatı düşürüse “Son fiyat ne olur?” gibi sorularla en son fiyat öğrenmeye çalışılır. Pazarlık durumu satıcı ve alıcının tutumuna göre

devam eder ya da sonlanır. Bazı satıcılar fazla pazarlıktan hoşlanmazlar ve pazarlığı uzatmazlar, bazıları ise alıcı sordukça biraz daha indirim yapabilir. Özellikle turistik objelerin satıldığı yerlerde pazarlık yapmak mümün olabilir.

Bu videoda aynı zamanda  “olur”,  “olsun” gibi sözcüklerin istek ve onay belirtmek için kullanımlarını görüyorsunuz. Türkçede onay sorularında “evet” yerine “olur”;  “hayır” yerine “olmaz” sözcüklerinin kullanımı  yaygındır.

İyi günlerde kullanın!

Bu tarz alışverişlerinin sonunda sonra satıcı müşteriye çoğunlukla “İyi günlerde kullanın.”  ya da  “Güle güle kullanın.” derken, müşteri de satıcıya “Kolay gelsin” ya da “hayırlı işler” der.  Araba, ev vb. büyük alışverişler de ise daha çok “Hayırlı olsun” ifadesi kullanılır.

Ayşin Önder

Her hakkı saklıdır.

Yazının bir kısmı ya da tamamı kaynak gösterilmeden kopyalanamaz.